Poniższe materiały pochodzą z książki: „Zarys Interpretacji” autorstwa Dawida N. Steele i Curtisa C. Thomasa (str. 144 – 147), przedstawiają one kontrast pomiędzy „Pięcioma Punktami Arminianizmu” a „Pięcioma Punktami Kalwinizmu” w najjaśniejszej i najbardziej zwięzłej formie. Niniejsza tabela znajduje się również w ich mniejszej książce, „Pięć Punktów Kalwinizmu” (str. 16 – 19). obydwie książki zostały opublikowane przez The Presbyterian and Reformed Publishing Co, Philadelphia (1963). Steele i Thomas służyli przez wiele lat jako pastorzy Południowo Baptystycznego Kościoła w Little Rock, Arcansas.
„Pięć Punktów” Arminianizmu oraz „Pięć Punktów” Kalwinizmu (zestawione naprzemian)
1. Wolna wola lub kompetencje człowieka
Chociaż ludzka natura uległa w znacznym stopniu wpływowi grzechu to niemniej jednak człowiek nie został pozostawiony w stanie całkowitej duchowej bezsilności. Bóg łaskawie uzdalnia każdego grzesznika do pokuty i wiary, lecz on nie ingeruje w wolność człowieka. Każdy grzesznik posiada wolną wolę, jego wieczne przeznaczenie zależy od tego w jaki sposób jej używa. Ludzka wolność w kwestiach duchowych polega na zdolności człowieka do dokonywania wyboru dobra zamiast zła; jego wola nie jest zniewolona przez jego grzeszną naturę. Grzesznik ma moc zarówno do współpracy z Duchem Bożym aby zostać odrodzonym jak i do przeciwstawienia się Bożej łasce i poddania się zatraceniu. Zgubiony grzesznik potrzebuje wsparcia Ducha Świętego ale nie musi zostać odnowiony przez Ducha Świętego wcześniej nim może uwierzyć, gdyż wiara jest dziełem człowieka i poprzedza nowonarodzenia. Wiara jest darem grzesznika ofiarowanym Bogu; jest ludzkim udziałem w zbawieniu.
1. Całkowita niezdolność lub całkowita deprawacja
Z powodu upadku w grzech człowiek sam z siebie jest niezdolny do zbawczej wiary w Ewangelię. Grzesznik jest martwy, ślepy i głuchy na sprawy dotyczące Boga; jego serce jest zwodnicze i beznadziejnie zepsute. Jego wola nie jest wolna, jest ona w więzach jego złej natury, dlatego w kwestiach duchowych człowiek nie wybierze – w istocie nie może – dobra zamiast zła. Wskutek tego by doprowadzić grzesznika do Chrystusa potrzeba czegoś znacznie większego niż wsparcie Ducha Świętego – konieczne jest odnowienie, dzięki któremu Duch Święty ożywia grzesznika i udziela mu nowej natury. Wiara nie jest czymś, co człowiek dodaje do zbawienia lecz sama w sobie jest częścią Bożego daru zbawienia – jest Bożym darem dla grzesznika, a nie darem grzesznika dla Boga.
2. Warunkowe wybranie
Boży wybór pewnych poszczególnych osób do zbawienia dokonany przed założeniem świata był oparty na tym, że On przewidział iż te osoby odpowiedzą na Jego powołanie. Wybrał tylko tych, o których wiedział wcześniej, że oni sami dobrowolnie uwierzą Ewangelii. Dlatego wybranie było określone przez lub uwarunkowane tym co uczyni człowiek. Wiara, którą Bóg przewidział i na której oparł On Swój wybór nie została dana człowiekowi przez Boga (nie została ona stworzona przez odnawiającą moc Ducha Świętego) lecz była rezultatem wyłącznie ludzkiej woli. Całkowicie w gestii człowieka pozostawiono, kto uwierzy i przez to zostanie wybrany do zbawienia. Bóg wybrał tych, o których wiedział wcześniej, że z własnej swojej woli wybiorą Chrystusa. Zatem to, że grzesznik wybiera Chrystusa, a nie Bóg wybiera grzesznika jest ostateczną przyczyną zbawienia.
2. Bezwarunkowe wybranie
wybór pewnych poszczególnych osób do zbawienia dokonany przed założeniem świata opierał się wyłącznie na suwerennej woli Boga. Jego wybór poszczególnych grzeszników nie był dokonany na podstawie jakiejkolwiek przewidywanej odpowiedzi czy posłuszeństwa z ich strony, takich jak wiara, pokuta, etc. Przeciwnie, Bóg udziela wiary i pokuty każdej z osób, którą On wybrał. Te akty są rezultatem, a nie przyczyną Bożego wyboru. Dlatego wybranie nie było określone przez lub uwarunkowane jakimkolwiek prawym przymiotem lub czynem wcześniej dostrzeżonym (przez Boga – przyp. tł.) w człowieku. Tych, których Bóg w suwerenny sposóbwybrał doprowadzi On poprzez moc Ducha Świętego do chętnego przyjęcia Chrystusa. Zatem to, że Bóg wybiera grzesznika, a nie to, że grzesznik wybiera Chrystusa, jest ostateczna przyczyną zbawienia.
3. Uniwersalne odkupienie albo powszechne przebłaganie
Odkupieńcze dzieło Chrystusa sprawia, że jest to możliwe by każdy mógł zostać zbawiony lecz w istocie nie zapewnia zbawienia nikomu. Chociaż Chrystus zmarł za wszystkich ludzi i za każdego człowieka to tylko ci, którzy uwierzą w Niego są zbawieni. Jego śmierć umożliwia Bogu przebaczenie grzesznikom pod tym warunkiem, że oni uwierzą, lecz w istocie nie usuwa niczyich grzechów. Chrystusowe odkupienie staje się skuteczne tylko wtedy, jeśli człowiek zgodzi się je zaakceptować.
3. Osobiste odkupienie lub ograniczone przebłaganie
Odkupieńcze dzieło Chrystusa miało na celu zbawić jedynie wybranych i faktycznie zapewnić im zbawienie. Jego śmierć była zastępczym poniesieniem kary za grzech zamiast pewnej określonej grupy grzeszników. Oprócz usunięcia grzechów Jego ludu odkupienie Chrystusowe zapewnia wszystko, co jest konieczne dla ich zbawienia, włączając w to wiarę, która łączy ich z Nim. Dar wiary jest w sposób nieomylny udzielony przez Ducha Świętego wszystkim tym, za których Chrystus umarł, dlatego gwarantuje ich zbawienie.
4. Duchowi Świętemu można się skutecznie przeciwstawić
Duch Święty przywołuje wewnętrznie wszystkich tych, którzy na zewnątrz są wzywani poprzez zaproszenie Ewangelii; Duch Święty czyni wszystko co może by przywieść każdego grzesznika do zbawienia. Lecz w takim stopniu w jakim człowiek jest wolny może on skutecznie oprzeć się głosowi Ducha Świętego. Duch Święty nie może odnowić grzesznika dopóki on nie uwierzy; wiara (która jest ludzkim wkładem) poprzedza i umożliwia nowonarodzenie. Zatem ludzka wolna wola ogranicza Ducha Świętego w zastosowywaniu zbawczego dzieła Chrystusa. Duch Święty może jedynie pociągnąć do Chrystusa tych, którzy pozwolą mu na to aby On współdziałał z nimi. Dopóki grzesznik nie odpowie, Duch Święty nie może udzielić życia. Dlatego łaska Boża nie jest nieodparta; jest to możliwe i często tak się dzieje, że człowiek może jej się oprzeć i ją udaremnić.
4. Skuteczne powołanie przez Ducha Świętego lub nieodparta łaska
Oprócz zewnętrznego, powszechnego powołania do zbawienia, które jest skierowane do wszystkich, którzy słuchają Ewangelii, Duch Święty udziela wybranym szczególnego wewnętrznego powołania, które w nieunikniony sposób przywodzi ich do zbawienia. Zewnętrzne powołanie (to, które jest skierowane do wszystkich bez różnicy) może być i często jest odrzucone; podczas gdy wewnętrzne powołanie (to, które jest skierowane jedynie do wybranych) nie może zostać odrzucone; rezultatem jego zawsze jest nawrócenie. Duch Święty przy pomocy tego szczególnego powołania w sposób nieodparty pociąga grzeszników do Chrystusa. W swej pracy udzielania zbawienia Duch Święty nie jest ograniczony wolą człowieka ani też by osiągnąć sukces nie jest On uzależniony od ludzkiego współdziałania. Duch Święty w łaskawy sposób sprawia, że wybrany grzesznik zaczyna z Nim współdziałać, wierzyć, pokutować, przychodzić w sposób wolny i chętny do Chrystusa. Dlatego Boża łaska jest nieodparta; ona nigdy nie zawodzi w osiągnięciu rezultatu, którym jest zbawienie tych, którym została ona udzielona.
5. Odpadnięcie od laski
Ci, którzy uwierzyli i są prawdziwie zbawieni mogą stracić swoje zbawienie poprzez to, iż zawiodą w wytrwaniu w ich wierze, etc. Nie wszyscy Arminianie są w tym punkcie zgodni z sobą; niektórzy utrzymują, że wierzący są na całą wieczność bezpieczni w Chrystusie – gdy raz grzesznik został odnowiony to nigdy nie może on być zgubiony.
5. Zachowanie Świętych
Wszyscy, którzy zostali wybrani przez Boga odkupieni przez Chrystusa i którym przez Ducha Świętego została udzielona wiara są zbawieni na całą wieczność. Są oni zachowywani w wierze przez moc Wszechmogącego Boga i dlatego zachowani aż do końca.
Według Arminianizmu:
Zbawienie jest dokonane przy pomocy połączonych wysiłków Boga (który przejmuje inicjatywę) i człowieka (który musi udzielić odpowiedzi) – odpowiedź człowieka jest czynnikiem decydującym. Bóg umożliwił zbawienie każdemu, lecz ta udzielona przez Niego możliwość zbawienia staje się skuteczna tylko dla tych, którzy swą własną wolną wolą „wybiorą” współpracę z Nim i zaakceptują propozycję Jego łaski. W krytycznym punkcie wola człowieka odgrywa decydującą rolę; zatem to człowiek a nie Bóg określa kto będzie odbiorcą daru zbawienia.
Według Kalwinizmu:
Zbawienie jest dokonane przez wszechmogącą moc Trójjedynego Boga. Ojciec wybiera ludzi, Syn umiera za nich, Duch Święty poprzez przywiedzenie wybranych do wiary i pokuty, tym samym sprawiając, że są oni chętni do posłuszeństwa Ewangelii czyni śmierć Chrystusa skuteczną. Cały proces (wybranie, odkupienie, odnowienie) jest dziełem Boga i dokonuje się wyłącznie na podstawie łaski. Zatem to Bóg, a nie człowiek określa kim będą odbiorcy daru zbawienia.
ODRZUCONE przez Synod w Dorcie.
Był to system myślowy zawarty w „remonstrancji” (chociaż „5 Punktów” nie było oryginalnie ułożonych w tym porządku) . Został on przedłożony przez Arminian do zaakceptowania przez Kościół w Holandii w 1610 roku, lecz został odrzucony przez Synod w Dorcie w roku 1619 na podstawie jego niebiblijności.
POTWIERDZONE przez Synod w Dorcie
Ten system teologiczny został uznany przez Synod w Dorcie w roku 1619 za doktrynę zbawienia zawartą w Piśmie Świętym. Ten System został w tamtym czasie sformułowany w postaci „ Pięciu Punktów ‘ (w odpowiedzi na „ Pięć Punktów „ przedłożonych przez Arminian) i aż do teraz jest znany jako „Pięć Punktów Kalwinizmu”.
